
Yeni ticari uzay istasyonları için konseptler formüle eden birkaç ABD şirketinden önde gelen Voyager Space, Starlab adlı Dünya yörüngesindeki bir araştırma karakolunu beraber geliştirmek için Airbus ile bir ortak girişim kurdu.
Firmalar Çarşamba günü ortak girişimi duyurdular ve Internasyonal Uzay İstasyonu’nun halefini oluşturmayı planladıklarını söylediler. İki şirket ortak bir bildiride, “ABD öncülüğündeki ortak girişim, uzay alanında dünya standartlarında liderleri bir araya getirirken, uzay araştırmalarında Amerikan ve Avrupa çıkarlarını daha da birleştirecek” dedi.
Voyager, birkaç senedir Starlab adlı hususi sektöre ilişik bir uzay istasyonunun gelişimini yönetiyor. Starlab istasyon konsepti, Blue Origin ve Northrop Grumman liderliğindeki ayrı sanayi ekiplerinin projelerinin yanı sıra NASA tarafınca 2021’de finansman için seçilen üç istasyondan biriydi. Voyager’ın teklifi, maliyet paylaşımlı bir kamu-özel ortaklık düzenlemesi yöntemiyle Starlab istasyonu için tasarım ve mühendislik çalışmalarına gitmek suretiyle NASA’nın en büyük finansman ödülünü (160 milyon $) eve götürdü.
Avrupalı havacılık devi Airbus, Starlab programında artık daha büyük bir rol üstüne alıyor. Ocak ayında Airbus’ın Voyager’ın Starlab ekibine katılacağını duyurmasının peşinden, bu hafta açıklanan ortak girişim, Airbus’ı uzay istasyonunun ortak sahibi olarak sağlamlaştırıyor. Airbus uzay sistemleri başkanı Jean-Marc Nasr bir basın açıklamasında, “İnovasyon ve teknolojik ilklerle ilgili bir geçmişe haiz olan Airbus, zamanı değişiklik yapmak isteyen şirketlerle ortaklık yapmaktan gurur duyuyor” dedi.
istasyonda
Voyager, bilimsel deneyler ve teknoloji tanıtım yükleri için Internasyonal Uzay İstasyonuna erişimi kolaylaştırmaya destek olan Nanorack’ları içeren bir portföye haiz Colorado merkezli bir tüm ortaklık şirketidir. Nanoracks ek olarak, yüklerin laboratuvarın iç kabini ile uzayın dış ortamı içinde geçişini sağlamak için ISS’de ticari bir basınçlı hava kilidi modülüne haizdir.
NASA, Internasyonal Uzay İstasyonu’nun 2030’da emekliye ayrılacağı zamana kadar uçan minimum bir ticari uzay istasyonuna haiz olmak istiyor, bu da ABD astronotlarının ve araştırmacılarının alçak Dünya yörüngesinde devamlı olarak çalışmaya devam edebilmelerini sağlıyor. NASA’ya gore bu strateji, devlet kaynaklarının Artemis ay programı ve nihai olarak Mars’a yapılacak insan misyonları benzer biçimde derin uzay araştırmalarına odaklanmasına izin verecek.
Voyager, Blue Origin ve Northrop Grumman ile yapmış olduğu anlaşmaların yanı sıra NASA’nın, önümüzdeki birkaç yıl içinde Internasyonal Uzay İstasyonuna eklenecek hususi bir modül inşa eden Axiom Space ile de bir ortaklığı var. Axiom, bu modülün sonunda yörüngedeki kendi bağımsız uzay istasyonunun en mühim parçası haline geleceğini öngörüyor.

NASA, 2025 ve 2026’da, bu müstakbel uzay istasyonu geliştiricileri için, durağan(durgun) fiyatlı hizmet sözleşmeleri için bir yada daha çok kazanan seçecek olan uzay ajansına nihai teklifler sunmaları için bir yarışma düzenlemeyi planlıyor. Bu, NASA’nın ticari ekip programı vesilesiyle hususi uzay taksileri geliştirmek için SpaceX ve Boeing ile beraber çalmış olduğu modele benzer bir satın alma modeli.
Bu yarışma, esasen NASA finansman anlaşmaları olan Voyager, Blue Origin, Northrop Grumman ve Axiom benzer biçimde şirketlerle sınırı olan olmayacak, ilgilenen herhangi bir ABD şirketi başvurabilir. Öteki teklif sahipleri, hususi sektöre ilişik uzay istasyonları için kendi konseptlerine haiz olan SpaceX ve Vast’ı içerebilir. Tüm bu yörüngedeki ileri karakollara, ticari mürettebat ve kargo araçlarıyla hizmet verilecek ve NASA, ticari müşterilerle beraber bir çapa müşterisi olarak hizmet verecek.
Alçak Dünya yörüngesinde ilaç araştırmalarından uzay turizmine kadar her şeyi destekleyen gelişen bir ticari pazarın yüce projeksiyonları olsa da, NASA’nın rekabetinin kazananlar için iş gerekçesini yumuşatması umut ediliyor. Bazı kaybedenler için ölüm çanı olabilir.
Avrupa pazarını köşeye sıkıştırmak
Bu ortaklıkla Airbus, Voyager’ın kazananlardan biri olacağına bahse giriyor.
Voyager’ın başkanı Matthew Kuta, Ars’a Starlab ortak girişiminin ABD liderliğinde olacağını ve NASA ticari uzay istasyonu sözleşmesi için rekabet etmeye uygun hale geleceğini söylemiş oldu. Sadece firmalar tam iyelik paylarını açıklamadı.
Kuta, bilhassa Rusya ile bağları Ukrayna’nın işgalinden sonrasında yıpranırken, NASA ve ESA arasındaki Atlantik ötesi ortaklığı sürdürmenin mühim bulunduğunu söylemiş oldu. “Rusya ve Ukrayna’da olup bitenler göz önüne alındığında ve Çin’in yörüngede uzay istasyonu olan tek ülke olduğu göz önüne alındığında, bu, yalnızca ABD ile değil, ortaklarımız ve müttefiklerimizle daha da yakınlaşmamız ihtiyaç duyulan bir vakit. ” dedi Kut.
Avrupa Uzay Ajansı, NASA’nın ISS’deki en büyük ortaklarından biridir. Airbus’ın Starlab’daki rollerinden biri, Internasyonal Uzay İstasyonu’nun sona ermesinden sonrasında alçak Dünya yörünge araştırmalarında potansiyel bir boşlukla karşı karşıya duracak olan ESA’nın ilgisini çekmek olacaktır.
Kuta bir röportajda, “Airbus ile Voyager ve Airbus’ın sahibi olduğu hususi bir ticari uzay istasyonunda ortaklık kurmanın, bugün ESA ile NASA içinde mevcud ortaklığı ticari anlamda haricinde sürdürmek için mükemmel bir yol bulunduğunu düşünüyoruz” dedi. “Vakıf, bu ortaklığı genişletmek için Voyager ve Airbus ile beraber. Vakit içinde ek ortaklar da getirmeyi düşünüyoruz.”
Airbus’tan Nasr yapmış olduğu açıklamada, “Okyanusun her iki tarafında ayak izleri olan bu Atlantik ötesi girişim, hem bizim hem de Voyager’ın ve ilgili uzay ajanslarımızın çıkarlarını uyumlu hale getiriyor.” .”
Kuta, “Voyager’ın ESA ve üye devletlerin uzay ajanslarının bir çok ile mükemmel bir ilişkisi var” dedi. Airbus’ın buna liderlik etmesi ve ESA ile öteki uzay ajanslarının satın alan talebini en iyi iyi mi karşılayabileceğimizi anlamamıza hakikaten destek olması için mükemmel bir fırsat bulunduğunu düşünüyoruz.”
Airbus, ESA’nın Internasyonal Uzay İstasyonundaki Columbus modülünün ana yüklenicisiydi ve ek olarak Columbus haricinde Bartolomeo adlı harici bir araştırma platformuna da haiz.
Kuta, “Asla bir Starlab inşa edilmedi” dedi. “Tıpkı herhangi bir ticari uzay istasyonu benzer biçimde türünün ilk örneği, sadece kesinlikle ortak mirasımızın çoğundan yararlanıyor.”
Lockheed’den çıkın, Airbus’a girin
Airbus, bu görevde Lockheed Martin’in yerine Starlab uzay istasyonu için birincil yerleşim modülünü inşa edecek. Değişim yalnız bir müteahhit takası değil. Tasarım felsefesinde bir değişim.
Lockheed Martin başlangıçta Starlab uzay istasyonu için, bir zamanlar artık feshedilmiş olan Bigelow Aerospace tarafınca geliştirilen genişletilebilir modüllere benzer, şişirilebilir, basınçlı bir yaşam alanı inşa edecekti. Airbus yapımı modül, metalik ve sert bir formda olacak.
Kuta, metalik modülün tekrardan tasarımının daha süratli bir geliştirme programı ve daha düşük maliyetlerle sonuçlanacağını söylemiş oldu. Metalik yaşam alanı, halihazırda Internasyonal Uzay İstasyonunu oluşturanlara benzer olacaktır.
Kuta, “Hakkaten mühim olan şeylerden biri hızdır,” dedi. “Metal modüller fazlaca daha çok kanıtlanmıştır, fazlaca daha uygun maliyetlidirler … Birincil yaşam alanı olarak bir şişme uzayda asla uçmamıştır.”

Nanorack’ler
Voyager birkaç ay ilkin katı bir metal modüle geçiş yapmış olsa da Kuta, şişirilebilir bir modülün gücü hakkında belirsizlikleri, Haziran ayında Titanik’e meydana getirilen bir seferde Titan denizaltısının ölümcül patlamasına neden olan mühendislik eksiklikleriyle karşılaştırdı. Kuta, “İster metal ister kevlar şişirilebilir bir modül olsun, birincil yaşam ortamı için güvenlik sertifikası standartları, fazlaca daha yüksek bir sertifika güvenlik standardıdır, bu da maliyetler anlamına gelir” dedi. “Titan’a benzer şekilde, şişirilebilir bir yaşam alanının enerjisini hesaplamak fazlaca zor olsa gerek zira fazlaca katmanlı kevlar vardır. Bir ipin kırılıp kırılmadığını, mesele olup olmadığını hakikaten bilemezsiniz.”
Kuta, spesifik bir isim vermeden Lockheed Martin’in Starlab istasyonu için öteki alanlarda tedarikçi olmaya devam edeceğini söylemiş oldu. Yetkililer, Starlab’ın tüm unsurları için taşeron ve yapımcı seçme işini bitirmediler.
Starlab istasyonu, dört kişilik kalıcı bir mürettebatın yanı sıra kısa süreli olarak birkaç kişiyi barındıracak şekilde tasarlanmıştır. NASA, şu anda yedi kişilik kalıcı bir mürettebatı destekleyen ISS’nin hizmet dışı bırakılmasının peşinden 2030’larda alçak Dünya yörüngesinde kalıcı olarak minimum iki astronot için kapasite gerektireceğini tahmin ediyor.
Voyager, Starlab istasyonunun 2028’de fırlatılmaya hazır olabileceğini söylüyor. Tüm istasyon tek bir ağır kaldırma roketiyle fırlatılacak. Kuta, Starlab ekibinin önümüzdeki birkaç ay içinde uzay istasyonu için bir fırlatma sağlayıcısı açıklayacağını söylemiş oldu.
Source: arstechnica.com